کاهش چشمگیر مصرف کود و سم در کشاورزی نمین

سولماز پورنعمت-نمین- خبرنگار همشهری

رسالت اصلی جهادکشاورزی تلاش برای؛  تامین امنیت غذایی مردم با حفظ منابع پایه تولید و بسترهای زیست محیطی جهت ارتقاء سلامت جامعه است. در ادامه این وظایف مواردی چون تلاش برای خودکفایی در تولید محصولات اساسی و ارتقاء بهره وری عوامل تولید، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و توسعه صنایع وابسته و صادرات جهت ارتقاء در آمد تولید کنندگان، پایداری تولید و ایجاد فرصت های شغلی جهت دستیابی به رشد اقتصادی بخش کشاورزی نیز قرار دارد.

در شهرستان نمین بنا به گفته رئیس جهاد کشاورزی این شهرستان 67700 هکتار زراعت،  1700 هکتار باغ،  90 واحد مرغداری، 30 واحد دامداری و 9 هزار کندوی زنبور عسل مجموعا در سال 350 هزار تن انواع محصولات کشاورزی به ارزش تقریبی 5 هزار و 320 میلیارد ریال تولید می کنند و سهم تولید بخش کشاورزی این شهرستان را تشکیل می دهد.

برای اطلاع بیشتر از وضعیت کشاورزی در این شهرستان به سراغ «محمد حسنی» رئیس جهاد کشاورزی شهرستان نمین رفته ایم که این گفت و گو را در زیر می خوانید.

در سال جاری چه پروژه های عمرانی داشتید؟

امسال 16 پروژه عمرانی شامل احداث کانال کشاورزی 1/5 کیلومتر، لایروبی و مرمت قنوات 3 کیلومتر، اجرای خط انتقال آب با لوله پلی¬اتیلن به سد سربند 5/1 کیلومتر، فنس کشی دور سد سربند 5/1 کیلومتر، اجرای عملیات زهکش پنجه سد خشکه سیل با لوله پلی اتیلن به¬طول 7/0 کیلومتر و احداث جاده بین مزارع به طول  6/2 کیلومتر با اعتبار بالغ بر 28 میلیارد ریال اجرا شد.

کودهای شیمیایی به نوعی یک آسیب برای محصولات هستند. در  زمینه کاهش استفاده از کودهای شیمایی چه اقداماتی انجام گرفته است؟

سیاست کلی جهادکشاورزی در راستای ارتقاء سلامت جامعه و محیط زیست، توجه ویژه ای به مصرف بهینه مواد شیمیایی اعم ازکود، سم با جایگزینی تدریجی مواد آلی و بیولوژیکی بوده و گام های خوبی هم برداشته شده است، به طوری که مصرف انواع کودهای شیمیایی نسبت به قبل 78 درصد و مصرف انواع سموم شیمیایی شامل حشره کش، قارچ کش، علف کش نسبت به قبل 67 درصد کاهش پیدا کرده  است.

چند سالی است که در راستای تغییر و اصلاح الگوی کشت، زعفران در زمین های زراعی این شهرستان کاشته می شود. امسال چه میزان برداشت زعفران در شهرستان نمین داشتید و آیا برنامه ای برای افزایش کشت این محصول دارید؟

با توجه به امکان تولید زعفران در اراضی کم بازده و کم آب  از طرفی اشتغال زایی آن، برنامه ریزی لازم جهت توسعه کشت آن در مناطق مستعد صورت گرفته  است و انتظار بر این است در آینده نزدیک شاهد کشت و تولید انبوه آن باشیم. امسال 600 کیلوگرم پیاز زعفران یارانه دار  جهت ترویج توسعه کشت بین 31 نفر متقاضیان توزیع شده است.

با توجه به اینکه بیشتر زمین های شهرستان نمین دیمی هستند آیا برنامه ای برای کاشت و تولید محصول جدید در شهرستان دارید؟

بیش از بیست سال رویکرد دولت توسعه کشت زراعت کلزا بوده و طرح های مختلفی در این زمینه انجام گرفته است ولی هنوز بیش از 90 درصد روغن خوراکی مورد نیاز کشور متکی به واردات  است. از بین دانه های روغنی، کلزا به لحاظ سازگاری با شرایط مختلف آب و هوایی، نیاز آبی کمتر، درصد و کیفیت بالای روغن گزینه خوبی است که در تناوب با زراعت های مرسوم منطقه خصوصا غلات باعث کنترل برخی آفات، بیماری ها و علف های هرز و همچنین تقویت حاصلخیزی خاک می شود.

توسعه کشت کلزا معمولا به صورت سینوسی و وابسته به حمایت های تشویقی است که لزوم بازنگری در برنامه های قبلی را ضروری ساخته است، البته در خصوص مسائل فنی گام های موثری برداشته شده است هم در زمینه تحقیق و اجرا و هم آموزش و ترویج  اما برخی مشکلات به عنوان عامل بازدارنده و مانع تثبیت سطح زیرکشت این زراعت  از جمله سرمازدگی بهاره بعد از ساقه روی وجود دارد.

 در راستای مسائل بازرگانی و سیستم های خدماتی نیز که آسیب شناسی لازم در جهت رفع این مشکلات انجام گرفته است. در این راستا بررسی 4 رقم هیبرید کلزا جهت معرفی رقم متحمل به سرما و کشت کلزای هیبرید فرانسوی متحمل به سرما در سطح 115 هکتار و سایر اقدامات انجام گرفته است در رابطه با مسائل فنی و بهزراعی امکان توسعه کشت این زراعت را نوید می دهد. امسال 188 هکتار کلزاکشت شده که نسبت به سال قبل بیش از 2 برابر افزایش داشته است

تسهیلات حمایتی برای آبیاری قطره ای در زمین های کشاورزی دارید؟

بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع آبی استحصالی است. این مسئله به لحاظ ماهیت این بخش از طرفی  کاهش منابع آبی منطقه، لزوم بازنگری در نحوه مصرف و افزایش راندمان آبیاری را ضروری کرده است. در این خصوص حمایت های لازم از متقاضیان اجرای روش های نوین آبیاری به عمل می آید و باید کشاورزان از این فرصت کم نظیر به نحو مطلوب بهره مند شوند.

در حال حاضر به ازاء هر هکتار آبیاری به روش قطره ای (تیپ) 65 میلیون ریال، آبیاری بارانی 50 میلیون ریال، انتقال آب 32 میلیون ریال و در قالب کار گروهی و تعاونی 85 درصد هزینه را دولت به صورت بلاعوض پرداخت می کند. در سالجاری 91 هکتار آبیاری به روش قطره ای (تیپ) اجرا شده و 167 هکتار در کمیته فنی تصویب شده و 55 هکتار نیز در مرحله طراحی است.

در مورد استفاده از سیستم های مکانیزه کشاورزی چه اقداماتی در شهرستان انجام شده است؟ 

در این رابطه نیز فرصت مناسبی برای تامین و یا نوسازی ادوات و ماشین آلات بخش کشاورزی از محل خط اعتباری ویژه مکانیزاسیون فراهم شده است. در این خصوص امسال 66 نفر جهت خرید 118 دستگاه ادوات و ماشین آلات کشاورزی به ارزش 30 میلیارد ریال به بانک عامل معرفی شده است همچنین برای شناسنامه دار کردن ماشین های کشاورزی 166 دستگاه با همکاری نیروهای محترم انتظامی شماره گذاری شدند چه بسا در آینده ارائه هر گونه خدمات بر همین اساس انجام گیرد.

جهاد کشاورزی شهرستان نمین  چه اقدامتی در سال های اخیر انجام داده است؟

تهیه و نظارت بر توزیع 10 هزارتن انواع نهادهای کشاورزی، معرفی کشاورزان جهت تحویل  11 میلیون لیتر سوخت ماشین آلات کشاورزی، تهیه و توزیع 47 هزار اصله نهال به منظور اصلاح باغات میوه، صدور مجوز  57 واحد گلخانه سبزی و صیفی، قارچ خوراکی، مرغداری و صنایع تبدیلی، نظارت بر ضد عفونی 7500 تن بذور و 18 هزار هکتار مبارزه با عوامل خساتزا، نظارت فنی بر 250 واحد دامی پرواربندی و  180 مورد بر زنبورستان ها، ساماندهی 15 مرکز جمع آوری شیر و 1050 نفر دامداران عرضه کننده شیر، توزیع 1/2  میلیارد ریال یارانه شیر، نظارت بر بهینه سازی مصرف انرژی در 12 واحد  مرغداری، تهیهutm   190واحد مرغداری و دامداری، معرفی 210 متقاضی تسهیلات به مبلغ 97 میلیارد ریال از محل طرح توسعه روستایی و 35 متقاضی به مبلغ 1 میلیارد ریال ازمحل تسهیلات مشاغل خانگی و خوداشتغالی، برآورد میزان خسارت وارده به بخش کشاورزی در اثر حوادث غیرمترقبه به مبلغ 1720 میلیارد ریال و ارائه خدمات فنی رایگان بخشی از اقدامات انجام گرفته است.  کارهای شاخصی که انجام گرفته است:

اجرای سایت تولید بذر و پایلوت ملی افزایش عملکرد سیب زمینی در سطح 500 هکتاری، تدوین برنامه پنج ساله الگوی کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان، توسعه کشت دوم لگوم های یکساله در سطح 200 هکتار، کشت آزمایشی به روش نوتیلج زراعت های سیب زمینی و گندم در سطح 500 هکتار، اجرای طرح تعیین فاصله ایزولاسیون سیب زمینی بذری و کشت آزمایشی پائیزه عدس دیم در 5 منطقه شهرستان و کشت دو ردیفه سیب زمینی همزمان با جایگذاری نوار تیپ آبیاری تحت فشار در سطح 91 هکتار با همکاری ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، کسب رتبه نخست استانی در عملکرد هکتاری گندم آبی و سیب زمینی، رکورد خرید تضمینی گندم با تلاش و همکاری کلیه عوامل سیاستگذار و اجرایی از جمله کارهای شاخصی که انجام گرفته است.

چه توصیه‌ای برای کشاورزان و در کل مردم منطقه برای حفاظت از محیط زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی دارید؟

تولید در بخش کشاورزی متفاوت از سایر بخش های تولیدی است، چون کاملا به طبیعت متکی است و عوامل مختلف جوی، آفات و بیماریها تولیدات این بخش را پیوسته تهدید می کنند، البته بخشی از این مخاطرات با اتخاذ تدابیر لازم پیشگیری و یا از شدت خسارت آن جلوگیری می شود از جمله این اقدامات می توان مواردی چون؛ معرفی و توسعه کشت ارقام متحمل به کم آبی و سرما با همکاری ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، بازدید مستمر شبکه مراقبت از مزارع و باغات و صدور اطلاعیه های فنی، تهیه برنامه های آموزشی رادیویی و تلویزیونی، اجرای طرح های تحقیقی و ترویجی، برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه های مختلف کشاورزی،  برنامه ریزی بازید آموزشی کشاورزان از طر ح های تحقیقاتی،  تهیه و توزیع انواع رسانه های آموزشی اشاره کرد.

اما مهمترین چالش بخش کشاورزی، تهدید منابع پایه تولید خاک است، متاسفانه در گذشته خاک مورد بی مهری قرار گرفته است و از وضعیت مناسبی برخوردار نیست که نه تنها مواد آلی آن به شدت کاهش یافته، بلکه تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی  خسارت جبران ناپذیری به آن وارد کرده است  و همه تلاش دست اندرکاران جلوگیری از تهدید این منابع ارزشمند و حفظ و یا ارتقاء کیفیت آن است.

چه طرح ها و برنامه هایی برای آینده دارید؟

تکمیل پروژه های عمرانی نیمه تمام، برنامه ریزی جهت جلوگیری از فرسایش بادی خاک با نگرش بر توسعه کشت مستقیم سیب زمینی و کشت دوم لگو م ها، جلوگیری از تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی، توسعه کشت گیاهان دارویی منجمله زعفران، توسعه اجرای روش های نوین آبیاری، نوسازی ادوات و ماشین آلات کشاورزی، شناسایی و استفاده از ظرفیت های موجود زیر بخش کشاورزی و اجرای پروژه های عمرانی و تولیدی مصوب جزو برنامه های آینده بخش کشاورزی هستند.